Εμφανές σκυρόδεμα, ένα διαχρονικό υλικό.

Κτίριο Ο.Λ.Π. Αρχιτέκτονες Ηλίας Σκρουμπέλος, Γιάννης Λιάπης

Όταν ακούμε τη λέξη μπετόν τι μας έρχεται στο μυαλό;

Απέραντες άσχημες πόλεις, σπίτια κλουβιά, κτίρια που κρύβουν τον ήλιο, "τσιμεντουπόλεις".

Το μπετόν, όμως, δεν είναι το υλικό που ευθύνεται για την ασχήμια των μεγαλουπόλεων. Κύρια ευθύνη φέρει η μαζική, κακή παραγωγή, οι κακοί υπηρέτες της αρχιτεκτονικής, οι κακοί υπηρέτες του γρήγορου κέρδους, η αναρχία με την οποία χτίστηκαν οι πόλεις χωρίς να λαμβάνονταν υπ' όψη οι βασικοί κανόνες της αρχιτεκτονικής και της πολεοδομίας.

Tο τσιμέντο, ένα από τα υλικά που αποτελούν το μπετόν και δεν είναι ξένο υλικό. Βγαίνει από τα Ελληνικά βουνά και για την κατασκευή του δεν χρειάζεται προσωπικό με μεγάλη εξειδίκευση. Αντίθετα, δεν διαθέτουμε, σε πληθώρα, άλλα δομικά υλικά με το ανάλογο εξειδικευμένο προσωπικό, όπως ο χάλυβας και δομική ξυλεία. Ακόμα και η χρήση της πέτρας, που αποτελεί διαχρονικό υλικό δόμησης, δεν μπορεί να δώσει λύσεις σε προβλήματα πλαστικότητας, ελευθερίας και ευκαμψίας της μορφής.

Το σκυρόδεμα (οπλισμένο) είναι ένα ευρέος γνωστό δομικό υλικό. Χρησιμοποιείται σε όλο τον κόσμο και συνδυάζεται άψογα με πολλά, διαφορετικής μορφής και υφής, υλικά όπως πέτρα, ξύλο, μέταλλο, γυαλί. Ο συνδυασμός αυτός είναι θετικός έως και θεαματικός, διότι όλα τα παραπάνω υλικά είναι πρωτογενή χωρίς περαιτέρω επεξεργασία, είναι "φυσικά" υλικά. Δημιουργούν μορφές άρτιες, ολοκληρωμένες και ισορροπημένες. 

Κατοικία στο Κουκάκι. Συνδυασμός εμφανούς σκυροδέματος, ξύλου, μετάλλου, γυαλιού.
Αρχιτέκτονες Τ. Μπίρης, Σ. Τσιράκη.

Συγκρότημα κατοικιών στο Μεταξουργείο. Συνδιασμός εμφανούς σκυροδέματος με επίχρισμα, μέταλλο, και γυαλί.
Αρχιτέκτονες Τ. Μπίρης, Σ. Τσιράκη

Η αρχιτεκτονική έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται και να αναγνωρίζει την αξία του σκυροδέματος, τόσο για τη σημασία του στην κατασκευή, όσο και στη δημιουργία ιδιαίτερων μορφών σε έργα διαφόρων κλιμάκων, από μια κατοικία, έως ένα πολυσύνθετο έργο.

Εργαστήριο Τέχνης στη Βοιωτία. Εξωτερική άποψη
Συνδυασμός εμφανούς σκυροδέματος με γυαλί.

Το μπετόν, εάν χρησιμοποιηθεί σωστά, έχει όλες τις δυνατότητες να συμβάλει στην αρχιτεκτονική αναδημιουργία και στην κατασκευαστική αναγέννηση. Το σκυρόδεμα, το μπετόν, αποτελεί σπουδαίο κεφάλαιο στη σύγχρονη Ελληνική και διεθνή αρχιτεκτονική, προσφέρεται για δημιουργική έκφραση διότι είναι λειτουργικό, εύπλαστο (η αρχική του μορφή είναι ρευστή και μπορεί να χυτευτεί σε "καλούπια" διαφόρων σχημάτων), ανθεκτικό, οικονομικό αλλά ταυτόχρονα μπορεί να δώσει σπουδαίες αισθητικά μορφές.

Εκκλησία του φωτός. Tadao Ando

Notre Dame Du Haut στη Ronchamp. Αρχιτέκτονας Le Corbusier. Πλαστικότητα στη μορφή

Με μια πρώτη ανάγνωση φαίνεται πως το μπετόν είναι κάτι "μοντέρνο" και σύγχρονο.

Δεν είναι ακριβώς έτσι.

Έχει ανακαλυφθεί πάτωμα από ένα είδος σκυροδέματος σε βασιλικό παλάτι στην Τίρυνθα που χρονολογείται στο 1400-1200 πΧ, ενώ το χρησιμοποιούσαν κατά κόρον στη Ρωμαϊκή αυτοκρατορία ως συνδετικό υλικό.

Εμφανίστηκε ξανά στις αρχές του 19ου αιώνα και κυριάρχησε στην κατασκευαστική δραστηριότητα του 20ού αιώνα προσφέροντας πολλά άρτια αρχιτεκτονήματα στη λειτουργία, στην αντοχή, στην αισθητική.

Κτίριο κατοικιών στη Νέα Υόρκη. Συνδυασμός εμφανούς σκυροδέματος με μέταλλο και γυαλί. Αρχιτέκτονας Tadao Ando

Δημοτικό κτίριο στο Μονπελιέ στη Γαλλία. Συνδυασμός εμφανούς σκυροδέματος και γυαλιού. Zaha Hadid

Μουσείο Μαρμάρου στην Τήνο. Συνδυασμός εμφανούς σκυροδέματος, λιθοδομής, μετάλλου και γυαλιού

------------------------------
Μπετόν είναι το μείγμα από τσιμέντο (που η αρχική του μορφή είναι σκόνη), νερό και αδρανή υλικά (σκύρα, δηλαδή σπασμένο ασβεστόλιθο)

Οι φωτογραφίες είναι αλιευμένες από το διαδίκτυο